Codziennie pojawia się w księgarniach kilkadziesiąt nowych tytułów. Ta obfitość cieszy, a zarazem utrudnia wybór. Wszystkiego przecież nie da się przeczytać, nawet przejrzeć. I tylko czasem uda się zorientować, po co warto sięgnąć. Pomocą w wyborze lektury może być informacja, że książka została nagrodzona. Poniżej prezentuję Państwu laureatów 12 nagród literackich. Co roku w Polsce przyznaje się ich dużo więcej, ale zdecydowałam się wybrać nagrody najbardziej znane i na tyle różnorodne, by w jakimś stopniu przedstawiały obraz tego, co dzieje się w polskiej literaturze. Pod każdym z opisów znajdziecie Państwo informacje, czy książka jest w naszym księgozbiorze, a także – to ze względu na pandemię – czy jest dostępna jako e-book na platformie Legimi albo IBUK Libra. Kilku książek w księgozbiorze jeszcze nie mamy, ale postaramy się je kupić w styczniu.
A. B.
Nagroda Literacka Nike
Radek Rak
„Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli”
Wydawnictwo Powergraph, 2019
„Baśń” jest próbą stworzenia na nowo mitologii Galicji. Nie jest powieścią historyczną, i choć napisana z dużym szacunkiem dla ówczesnych realiów społecznych, obyczajowych i politycznych, to zawieszona pozostaje między historią a mitem. Wyrasta z legend, w które obrosła postać chłopskiego przywódcy – tych prawdziwych i tych stworzonych przez Radka Raka.
Śledzimy losy młodego Kóby Szeli, wzrusza nas miłość, jaką obdarzyła go Żydówka Chana, czujemy razy pańskiego bata, przeżywamy zauroczenie zmysłową Malwą, wędrujemy przez krainę baśni, żeby zamieszkać we dworze i poczuć zapach krwi rabacji 1846 roku.
Radek Rak napisał powieść o dobru i złu, które czają się w każdym z nas, o nierównych szansach, o Galicji i o Polsce. Powieść pełną rozbuchanego erotyzmu, ironii i humoru, nakarmioną mrokiem ludzkich serc.
Źródło opisu: https://powergraph.pl/katalog/ksiazki/basn-o-wezowym-sercu
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>). Jest również dostępna na Legimi.
Nagroda Literacka Europy Środkowej „Angelus”
Goran Vojnović
„Moja Jugosławia”
Wydawnictwo Akademickie Sedno, 2019
Moja Jugosławia ukazuje proces kształtowania się tożsamości młodego pokolenia tuż przed końcem istnienia Jugosławii i przez pierwszych kilkanaście lat po powstaniu na jej gruzach państw narodowych. Przedstawicielem tej generacji jest główny bohater, Vladan Borojević, syn Słowenki i Serba, oficera Jugosłowiańskiej Armii Ludowej. Służbowy wyjazd do Belgradu ojca wraz z rodziną i początek wojny w 1991 roku kończą szczęśliwe dzieciństwo chłopca w Puli. Ojciec znika z jego życia. Po siedemnastu latach Vladan przypadkowo trafia na jego ślad w internecie (generał Borojević ukrywa się jako zbrodniarz wojenny) i wyrusza do krajów byłej Jugosławii w poszukiwaniu ojca. Jest to zarazem wędrówka w poszukiwaniu przyczyn poczucia obcości, braku zakorzenienia i odebranej mu niegdyś tożsamości. Vladan zaczyna rozumieć, że rozpad jego rodziny ściśle łączy się z dezintegracją świata, który bezpowrotnie przeminął, i że głęboka dystrofia relacji rodzinnych i społecznych jest konsekwencją wojny.
Książka, będąc także przewodnikiem po jugosłowiańskim krajobrazie pamięci, z cennymi obserwacjami zjawisk społecznych, etnicznych i obyczajowych, prezentuje krytyczne, choć niepozbawione humoru spojrzenie jej autora na stereotypy związane z mieszkańcami Bałkanów.
Źródło opisu: https://wydawnictwosedno.pl/ksiazki/moja-jugoslawia/
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>). Jest też dostępna na Ibuk Libra.
Nagroda Czytelników im. Natalii Gorbaniewskiej
Siergiej Lebiediew
„Dzieci Kronosa”
Wydawnictwo Claroscuro, 2019
Źródło opisu: https://www.claroscuro.pl/dzieci_kronosa.php
? Tej powieści nie mamy jeszcze w naszym księgozbiorze. Postaramy się ją kupić w styczniu.
Nagroda Wielkiego Kalibru
Jędrzej Pasierski
„Roztopy”
Wydawnictwo Czarne, 2019
Gdy po wczesnej zimie do Bukowców, małej wsi w Beskidzie Niskim, przychodzą roztopy, policja znajduje w lesie zwłoki. Kim jest ofiara i jaki związek ma brutalne zabójstwo z Joanną Pascho, warszawską lekarką, która niedawno przeprowadziła się w góry? Odpowiedzi na te pytania szuka Nina Warwiłow, szykująca się do powrotu do pracy śledczej po długiej przerwie. Żeby rozwiązać zagadkę zbrodni, będzie musiała odkryć sięgające głęboko w przeszłość mroczne sekrety beskidzkiej wioski.
Źródło opisu: https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/roztopy
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>). Jest również dostępna na Legimi.
- - - - - - - - - - - - - -
Honorowa Nagroda Wielkiego Kalibru za całokształt twórczości
Zygmunt Miłoszewski
? W naszym księgozbiorze mamy 10 powieści laureata (zob. >>). Jego dzieła są również dostępne na Legimi.
Fot. Rafał Komorowski, (CC BY-SA 4.0), via Wikimedia Commons
- - - - - - - - - - - - - -
Nagroda Czytelników Wielkiego Kalibru
Robert Małecki
„Wada”
Wydawnictwo Czwarta Strona 2019
Są sprawy pogrzebane dawno temu i świeże ślady świadczące o zbrodni. Tylko ciała brak. Groźne burze nad Chełmżą i nieznośne sierpniowe upały. Na leśnej polanie w pobliżu jeziora komisarz Bernard Gross trafia na pusty, zakrwawiony namiot. Stopniowo odkrywa wokół niego znacznie więcej śladów krwi. Wszystko wskazuje na brutalną zbrodnię, której ofiarą mogła paść młoda kobieta. Kłopot w tym, że Gross nie ma żadnego punktu zaczepienia. Brak ciała ofiary, narzędzia zbrodni i sprawcy. Zbyt wiele niewiadomych i zbyt wiele mylnych tropów, którymi musi podążyć, by w gęstniejącym mroku odnaleźć przerażającą prawdę. Prawdę, która odsłoni rodzinną tajemnicę sprzed wielu lat.
Źródło opisu: https://czwartastrona.pl/produkt/wada/
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>). Jest również dostępna na Legimi.
Nagroda Specjalna im. Janiny Paradowskiej
Ida Żmiejewska
„Warszawianka”
Wydawnictwo Skarpa Warszawska, 2019
Akcja powieści rozgrywa się w Warszawie, w 1885 roku. Oś intrygi stanowi śledztwo w sprawie śmierci znanego adwokata, którego pewnej listopadowej nocy zamordowano w miejskim burdelu. Sprawę – wraz z sędzią śledczym – prowadzi młody rosyjski policjant, który zaledwie przed kilkoma dniami przyjechał do Warszawy z Petersburga. Policjant podczas wykonywania obowiązków, poznaje córkę zmarłego; mimo początkowej niechęci, między młodymi nawiązuje się nić porozumienia, która z czasem przeradza się w poważne uczucie. Problem tkwi jednak w tym, że panna ma narzeczonego-socjalistę, który czeka w Cytadeli na proces, zaś związki polsko-rosyjskie są w Nadwiślańskim Kraju uznawane niemal za zdradę...
Źródło opisu: https://www.skarpawarszawska.pl/shop/kryminal/warszawianka.html
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>). Jest również dostępna na Legimi.
Nagroda Conrada
Dorota Kotas
„Pustostany”
Wydawnictwo Niebieska Studnia, 2020
Czy można nie mieć pracy przez rok, chociaż życie jest nieprzyjemnie drogie? To jest książka o tym, jak się mieszka w domu z widokiem na kulę ziemską, czym można się pożywić w mieszkaniach zmarłych sąsiadów, jak się czuje pani w kiosku Ruchu i kto kradnie spod domów azalie. Jedna z bohaterek postanawia zamieszkać w wannie, bo jest jej smutno w Warszawie. Ale wbrew pozorom to bardzo wesoła i pouczająca książka. Można się z niej dowiedzieć, jak powstaje człowiek albo z czego ugotować Polsce smaczną zupę. Poza tym moc wskazówek dla roślin, jak opiekować się ludźmi i dzieje z życia bazaru. Można kupić i czytać zamiast żyć – świetny pomysł na każdą porę roku.
Źródło opisu : https://www.empik.com/pustostany-kotas-dorota,p1236364487,ksiazka-p
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>). Jest również dostępna na Legimi.
Nagroda Literacka Gdynia
? Kategoria: esej
Urszula Zajączkowska
„Patyki, badyle”
Wydawnictwo Marginesy, 2019
W ludzkim rozumieniu rośliny są tłem naszego życia. Ozdobą lub pokarmem. Nie myśli się o nich jak o bogatym świecie niezależnych istot, które odznaczają się niezwykłą wrażliwością, zdolnością do przekształcania własnych ciał i które istniały na długo przed tym, zanim pojawił się na ziemi jakikolwiek ssak. „Patyki, badyle” to spotkanie człowieka z wnętrzem ciał roślin, z ich językiem widocznym w budowie liści, łodygach i korzeniach. Takiej opowieści jeszcze nie było.
Źródło opisu: https://marginesy.com.pl/sklep/produkt/133227/patyki-badyle#
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>). Jest również dostępna na Legimi.
- - - - - - - - - - - - - -
? Kategoria: proza
Dorota Kotas
„Pustostany”
Wydawnictwo Niebieska Studnia, 2020
? Ta sama książka została wyróżniona Nagrodą Conrada (opis powyżej).
- - - - - - - - - - - - - -
? Kategoria: poezja
Tomasz Bąk
„Bailout”
[wydawnictwo:] WBPiCAK, 2019
? Tego tomu poetyckiego nie mamy jeszcze w naszym księgozbiorze. Postaramy się go kupić w styczniu.
- - - - - - - - - - - - - -
? Kategoria: przekład na język polski
Nagrodę otrzymał Piotr Sommer za tłumaczenie wierszy Charlesa Reznikoffa
Charles Reznikoff
„Co robisz na naszej ulicy”
Tłum. Piotr Sommer
[wydawnictwo:] WBPiCAK, 2019
? Tego zbioru wierszy nie mamy jeszcze w naszym księgozbiorze. Postaramy się go kupić w styczniu.
Wrocławska Nagroda Poetycka „Silesius”
? Kategoria: debiut roku
Jakub Pszoniak
„Chyba na pewno”
Wydawnictwo Biuro Literackie, 2019
„Śląsk to tylko jeden z wątków – mówił poeta – które podejmuję w wierszach. Wyrosłem na Śląsku i Śląsk ze mnie wyłazi. Do tego mam wrażenie, że to jest przestrzeń realizmu magicznego trochę, dlatego warto o nim mówić”.
Źródło opisu: https://www.biuroliterackie.pl/biuletyn/jakub-pszoniak-chyba-pewno/
? Tego zbioru wierszy nie mamy jeszcze w naszym księgozbiorze. Postaramy się go kupić w styczniu.
- - - - - - - - - - - - - -
? Kategoria: książka roku
Konrad Góra
„Kalendarz majów”
Wydawnictwo Biuro Literackie, 2019
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>). Jest również dostępna na Legimi, ale w wersji płatnej.
- - - - - - - - - - - - - -
? Kategoria: całokształt twórczości
Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki
? Liczne książki laureata są w naszym księgozbiorze (zob. >>). Są również dostępne na Legimi.
Fot. Patryk Lewandowski, (CC BY-SA 3.0), via Wikimedia Commons
Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza
Wojciech Roszkowski
„Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej”
Wydawnictwo Biały Kruk, 2019
[Książka] jest jednym z najważniejszych dzieł współczesnej humanistyki, nie tylko polskiej. Wybitny uczony i pisarz, wielki erudyta, prof. Wojciech Roszkowski, dokonuje w niej bilansu naszej cywilizacji. Bilans to dramatyczny. Upadek zachodniej kultury, do której przecież i my, Polacy, należymy, wieszczono co prawda już sto lat temu, ale wówczas była to bardziej przepowiednia niż udokumentowana teza. Dziś nasze wielowiekowe dziedzictwo zostało przez elity europejskie oraz amerykańskie w całości odrzucone, co uznaje się za wyraz… postępu. Konsekwencją takiej postawy jest zrównanie zbrodni i osiągnięć, wierności i zdrady, bohaterstwa i tchórzostwa, mądrości i głupoty, kłamstwa i prawdy. Obrazowo rzecz ujmując, zwolennicy teorii o istnieniu wielu prawd chcą się przejrzeć w roztrzaskanym lustrze.
Źródło opisu: https://bialykruk.pl/ksiegarnia/ksiazki/roztrzaskane-lustro-upadek-cywilizacji-zachodniej
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>).
Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego
Katarzyna Kobylarczyk
„Strup. Hiszpania rozdrapuje rany”
Wydawnictwo Czarne, 2019
Osiemdziesiąt lat po zakończeniu wojny domowej Hiszpania wciąż nie wie, co zrobić z ciałami ofiar. Musiało minąć ćwierć wieku od śmierci generała Francisco Franco, by rodziny odważyły się szukać swoich zamordowanych bliskich. Szukają ich nadal: w przydrożnych rowach, zasypanych studniach, na polach, w płytkich zbiorowych grobach. W ciągu ostatnich kilkunastu lat hiszpańskie organizacje pozarządowe otwarły siedemset czterdzieści anonimowych mogił. Ekshumowały ponad dziewięć tysięcy ciał cywilów zamordowanych przez nacjonalistów. Nikt tak naprawdę nie wie, ile jeszcze jest takich grobów. Są we wszystkich regionach kraju, kości leżą w nich do dziś.
Źródło opisu: https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/strup
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>). Jest również dostępna na Legimi.
Nagroda Fandomu Polskiego im. Janusza A. Zajdla
? Kategoria: opowiadanie
Marta Potocka
„Chomik”
? Tekst dostępny w czasopismie „Esencja”:
https://esensja.pl/tworczosc/opowiadania/tekst.html?id=27893
- - - - - - - - - - - - - -
? Kategoria: powieść
Radek Rak
„Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli”
? Ta sama książka została wyróżniona Nagrodą Literacką Nike (opis powyżej).
Nagroda Literacka im. Witolda Gombrowicza
Barbara Sadurska
„Mapa”
Wydawnictwo Nisza, 2019
„Mapa” Barbary Sadurskiej – literacko zadziorna i odświeżająca, narracyjnie łotrzykowska i nostalgiczna, konstrukcyjnie nielinearna i precyzyjnie domknięta – nie próbuje pokrywać wyślizganego przez pisarzy terytorium. Ona idzie znacznie dalej. Bawiąc, uczy. Ucząc, przeraża. Że tyle człowiek wie o sobie, ile pierwsi kartografowie wiedzieli o świecie." (Adam Pluszka)
Źródło opisu: https://www.empik.com/mapa-sadurska-barbara,p1235930575,ksiazka-p
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>). Jest również dostępna na Legimi.
Nagroda Literacka im. Marka Nowakowskiego
Marta Kwaśnicka
„Pomyłka”
Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, 2019
„Niektórzy rzucali swoim dawnym miłościom rozgoryczone farewell i znikali, albo dziwaczeli na zdecydowanie zbyt niskich posadach i po pewnym czasie, jeśli w ogóle wchodzili w potyczki słowne czy ideowe, to już tylko z samymi sobą. Na ulicach widywało się przecież wielu takich – zamyślonych, mówiących do siebie, dziwnie sfrustrowanych. // Wtedy jednak, kiedy stałam oparta o okno wagonu, nie rozumiałam jeszcze tego zakrzywienia niektórych polskich biografii, tego, że, jakkolwiek brzmiało to pretensjonalnie i górnolotnie, to rzeczywiście tak było: w Polsce z dobrze zapowiadających się ludzi ciągle zbyt często robiono wariatów. Wtedy jechałam tramwajem na zajęcia i, chociaż wsłuchiwałam się w historię kloszarda, myślami byłam w innym miejscu”. (fragment książki)
Źródło opisu: https://tyniec.com.pl/powiesci/1438-pomylka-9788373549388.html
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>).
Paszporty Polityki w kategorii: Literatura
Weronika Murek
„Feinweinblein”
Wydawnictwo Czarne, 2019
Weronika Murek […] sięga po tematy fundamentalne: historię przez duże H, miłość, śmierć, samotność, poczucie pozostawania poza głównym nurtem wydarzeń czy tęsknotę za innym, lepszym życiem. Jednak z właściwą sobie niechęcią do „aptekarskiego przepisywania świata” wywraca je na lewą stronę i stawia przed krzywym zwierciadłem. Opowieści groteskowo się wykrzywiają, ale autorka wciąż dodaje nowe, zaskakujące perspektywy. Przede wszystkim jednak stawia kolejne pytania, z którymi czytelnik do końca pozostanie sam.
Źródło opisu: https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/feinweinblein
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>). Jest również dostępna na Legimi.
- - - - - - - - - - - - - -
Dominika Słowik
„Zimowla”
Wydawnictwo Znak, 2019
„Zimowla” zaczyna się tak: miasteczko w Dolinie Zmornickiej oddycha tajemnicami. Z jeziora wyłowiono ciało, ojciec rzucił pracę w urzędzie i został wróżem, a Pszczelarz wytresował swój rój. Misza w wolnych chwilach sprowadza trawkę ze Słowacji. Naga Dygnarówna spaceruje nocą po ulicach. Mieszkańcy albo czekają, aż wydarzy się kolejny cud, albo gorączkowo szukają skarbu. Czy uda się otworzyć od zawsze zamknięte drzwi i odkryć najściślej strzeżony sekret? Cukrówkę coraz gęściej spowija niebezpieczeństwo i lepki mrok...
Źródło opisu: https://www.znak.com.pl/ksiazka/zimowla-dominika-slowik-147234
? Tę książkę mamy w naszym księgozbiorze (zob. >>).
- - - - - - - - - - - - - -
Urszula Zajączkowska
„Patyki, badyle”
Wydawnictwo Marginesy, 2019
? Ta sama książka została wyróżniona Nagrodą Literacką Gdynia w kategorii: esej. (opis powyżej).
