Nasza siedziba, czyli zabytkowa Kamienica pod Złotą Palmą, skrywa prawdziwą perełkę od najlepszych w swojej klasie rzemieślników. Salę konferencyjną zdobi fortepian, który – jak udało się ustalić panu Rafałowi Werszlerowi (kuratorowi Galerii pod Plafonem) podczas swoich badań naukowych – obchodzi w tym roku stulecie!

Eduard Seiler. Założyciel największej w tej części kraju fabryki fortepianów i pianin. Fotografia z archiwum Seiler Pianofortefabrik GmbH, źródło: liegnitz.pl

Instrument został wykonany w 1923 roku, o czym informuje numer seryjny 58421 z tabliczki znamionowej, umieszczonej na płycie rezonansowej „58421. Liegnitz. Grösste Pianoforte-fabrik Ost – deutschlands. Auszeichnung: Wittenberg 1869 […] Turin 1911”. Fabryka fortepianów i pianin Eduard Seiler powstała w 1849 roku i docelowo stała się największym zakładem produkującym instrumenty muzyczne na terenie wschodnich Niemiec. Założyciel fabryki – Eduard Seiler, urodzony w 1814 roku w Rynarcicach, początkowo zajmował się zawodowo strojeniem fortepianów oraz naprawą instrumentów. Przepisywał również nuty dla miejskiego muzyka Ernsta Friedricha Scholza.

Budynek fabryki fabryki fortepianów i pianin Ed.Seiler. Widok od obecnej ul. Senatorskiej. W głębi obecna ul. E.Plater. Fotografia z archiwum Seiler Pianofortefabrik GmbH, źródło: liegnitz.pl

W 1849 r. w skromnym warsztacie przy Breslauer Straβe (ul. Wrocławska) rozpoczął budowę nowych instrumentów. W 1857 r. fabryka zatrudniała już 14 osób, a 3 lata później Seiler zmienił siedzibę na dawne seminarium jezuickie. W 1865 r. fabryka Seilera wyprodukowała pięćsetny instrument w swojej historii! Z kolei w latach 1873-74 ten wizjonerski przedsiębiorca wybudował nową fabrykę z napędem parowym, w której zatrudnił ponad 100 pracowników. W 1893 r. Ed. Seiler otworzył magazyny handlowe w Berlinie na Potsdamer Straβe 7a i Courbièrstraβe 5, w 1907 r. we Wrocławiu przy Gartenstraβe (obecna ul. Piłsudskiego; od 1908 roku jako filia Ed. Seiler GmbH, Zweigfabrik Breslau), w 1911 r. w Dreźnie, w 1915 r. w Hamburgu, a w latach 1911-1914 dorobił się magazynów w Londynie, przy samej Oxford-Street. W lutym 1920 roku powstała filia w Berlinie.

Budynki fabryczne Seilera.Grafika pochodzi z folderu reklamowego firmy, 1924, źródło: polska-org.pl

Pracownicy fabryki fortepianów i pianin Ed.Seiler. Fotografia z archiwum Seiler Pianofortefabrik GmbH, źródło: liegnitz.pl

Po śmierci Seilera w 1875 roku firmą kierowała wdowa Hedwig Seiler z domu Seicher, a dziesięcioro dzieci zostało spadkobiercami firmy. Sprzedażą instrumentów zajęli się jego szwagrowie August Lauterbach i Oswald Kasig. Od 1895 roku firma funkcjonowała pod nazwą Ed. Seiler Pianoforte-Fabrik GmbH. Od 1910 roku nowi współwłaściciele firmy – August Lauterbach i Eduard Seiler jun. otrzymali tytuły nadwornych dostawców Wielkiego Księcia Hesji i Królowej Matki Włoch. W 1923 r. zięć Johannesa Seilera (syna Eduarda) – Anton Dütz, został nowym dyrektorem firmy. W 1923 r. otworzył  salę koncertową Seiler-Saal w budynku fabrycznym w Legnicy, w 1924 r. podobną salę w Hamburgu.

W historii produkcji pianin Anton Dütz zapisał się również jako założyciel fabryki – najpierw w Danii, a od roku 1963 r. we frankońskim Kitzingen, w których produkował instrumenty według legnickiego modelu. Funkcjonuje ona do dziś jako Seiler Pianofortefabrik GmbH.

Naklejka okolicznościowa z okazji 40-lecia Legnickiej Fabryki Fortepianów i Pianin, 1987,  źródło: polska-org.pl

W dawnej fabryce Seilera powstała w 1947 r. Legnicka Fabryka Fortepianów i Pianin, która upadła w 1998 r. Firma „Seiler” w latach 2007-2009 zbankrutowała i została przejęta przez koreańskiego „Samicka”, produkującego instrumenty pod nazwami: „Seiler”, „Eduard Seiler” i „Johannes Seiler”, które technicznie mają niewiele wspólnego ze swoimi historycznymi pierwowzorami.

Fot. Rafał Werszler