Rodzinne traumy

O autorce:

Katarzyna Surmiak-Domańska urodziła się w 1967 roku w Olsztynie. Jest absolwentką filologii romańskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Jest reporterką o szerokich zainteresowaniach: jako 13-latka grała w serialu dla młodzieży, jako dorosła prowadziła audycje muzyczne w radiu, a w telewizji program o filmach dokumentalnych.

Od 1995 roku współpracuje z „Gazetą Wyborczą” gdzie publikuje reportaże, wywiady, eseje. Bohaterowie jej tekstów to ofiary przemocy w rodzinie, księża pedofile w Polsce i w Irlandii, ludzie samotni, nieprzystosowani, wykluczeni. Poza tym interesuje się kulturą i historią USA, szczególnie ich południowym regionem.

Wydała m.in.: w 2007 r. „Beznadziejna ucieczka przed Basią – reportaże seksualne”; 2011 „Żyletka”; 2012 „Mokradełko”; 2015 „KuKluxKlan – tu mieszka miłość”; 2018 „Kieślowski. Zbliżenie.”; 2021 „Czystka”.

O książce:

  „Zagłębienie się w historię mojej rodziny pozwoliło odciąć się od tego, co działo się wokół” (pandemia)

Autorka od jakiegoś czasu zbierała materiały dotyczące dziejów jej rodziny ale w nawale innych zajęć nie zabrała się do ich opracowania (na początku książki jest drzewo genealogiczne). Aż nadeszła pandemia i wszystko co z nią związane. Napisała, że wspomnienia mieszkańców ukraińskich podworskich wiosek opatrzyła tylko imionami, bo „najgorsze co możemy zrobić, to rozgrzebywać stare animozje. Jako ludzie, niezależnie od nacji, jesteśmy zdolni do wszystkiego”.

Poznajemy więc historię rodziny autorki, wywodzącej się ze wspólnoty o nazwie Nietreba.

Także tło historyczne, opis galicyjskiej biedy i skutki sześciu klęsk głodowych, strasznych warunków życia mieszkańców tamtych wsi. I ogromne różnice poziomu życia polskich właścicieli ziemskich oraz chłopów, którzy, prawie wszyscy, haniebnie byli traktowani. Trzy miliony ruskich chłopów stanowiły własność siedmiu tysięcy polskich magnatów. „…byli oni traktowani jak podludzie, gorzej niż chłopi w innych zaborach”.

Po I wojnie „Ukraińców z premedytacją dyskryminowano – na poziomie politycznym, edukacyjnym i społecznym”.

Rewolucje, rzezie i czystki nie dzieją się bez powodu.

„W maju [193] na Wołyniu trwa już rozpętana przez ukraińskich partyzantów antypolska czystka etniczna”.

Poznajemy też postać Stepana Bandery, którego charyzma była zbiegiem okoliczności a nie osobowości.

Autorka podaje ile wsi spalono, ile osób zabito w czasie czystki. Ale nie epatuje tymi okropnościami. Bo tak naprawdę interesuje ją, i to jest głównym tematem książki, jaki wpływ tamte wydarzenia miały i mają na tych członków rodziny, którzy byli świadkami czystki. Głównie na jej ojca, będącego w tym czasie jedenastoletnim chłopcem. I na babcię Frankę, która po tym wszystkim stała się otępiała, a na starość cierpiała na fugę objawiającą się niekontrolowanymi ucieczkami. „Lęk pozostały po głębokim wstrząsie sprawia, że nie jesteśmy w stanie o naszym cierpieniu opowiedzieć, tłumimy je”. Następne pokolenia też nie są wolne od skutków tych przeżyć.

Autorka przedstawia nam losy niektórych członków rodziny do czasów obecnych i trudności jakie pokonują, aby normalnie egzystować. To reportaż historyczno – genealogiczny, niesłychanie sprawnie napisany, który czyta się z wielkim zainteresowaniem i wynosi potrzebną nam wszystkim wiedzę. Bardzo polecam.

PS. Zespół stresu pourazowego PTSD jest formą reakcji na wydarzenie o mocnym wydźwięku psychicznym, związanym ze stresem lub traumatycznym zdarzeniem. Nadmiar negatywnych bodźców lub seria wydarzeń ze znaczną ilością silnych stresorów sprawia, że u chorego pojawia się silne zaburzenie lękowe.

Katarzyna Surmiak-Domańska, Czystka, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021.

IRENA BROJEK - Od urodzenia wrocławianka. Bibliotekarka z bogatą przeszłością (Politechnika Wrocławska, Szkoła Inspekcji Pracy, DzBP we Wrocławiu, Uniwersytet Wrocławski, PWST, RBP i MBP we Wrocławiu). Pomysłodawczyni i organizatorka kobiecej imprezy pod nazwą dress-party. Wykonuje i wystawia kolaże i wyklejanki. Miłośniczka książek, kina, kotów i osób z inteligentnym poczuciem humoru. Prowadzi interesujący blog: https://kotnagalezi.home.blog.