Czym były gabinety osobliwości? Dlaczego w pewnym momencie przeżywały swój rozkwit i cieszyły się popularnością? Co najbardziej przyciągało uwagę i rozpalało wyobraźnię kolekcjonerów? Aby przybliżyć Państwu ideę i cel naszej obecnej prezentacji zbiorów, warto odpowiedzieć sobie na kilka pytań związanych z gabinetami osobliwości.
Zjawisko to było popularne zwłaszcza w XVI i XVII wieku. Gabinet był uważany za mikrokosmos, teatr świata i symbolizował kontrolę nad globem poprzez zgromadzone tam najróżniejsze przedmioty. Zbiory często obejmowały dzieła sztuki, rzadkie okazy flory i fauny, ciekawostki z różnych dziedzin nauki oraz obiekty przyrodnicze. Można tam też było znaleźć oryginalne instrumenty naukowe i sprzęty użytkowe. Ważną część kolekcji stanowiły różnego rodzaju księgi: papirusowe kodeksy karolińskie, modlitewniki, drukowane księgi kościelne i klasztorne, miniaturowe portrety, ikony oraz rytowane płytki.
Gabinet osobliwości był zróżnicowaną formą kolekcji, nastawioną na rzadkość i unikatowość zbiorów. Stanowił bardzo pojemną kategorię. W wielu przypadkach gabinety były poprzednikami muzeów europejskich. Bez ich istnienia niejedno z nich byłoby o wiele uboższe lub mogłoby w ogóle nie powstać.
Fot. Katarzyna Pośrednik
My także stawiamy na różnorodność i unikatowość prezentowanych zbiorów. Tym razem ciężko byłoby je zakwalifikować do jednej, konkretnej kategorii, a z wielu względów wydają się one intrygujące, godne uwagi i warte pokazania. Wbrew pozorom każda z poniższych pozycji trafiła do tego obszernego zbioru po starannej selekcji. Poprzez dobór tytułów chcieliśmy pokazać z wielu punktów widzenia to, jak ludzie rozumieli świat niemal sto lat temu. Co ich fascynowało, co niepokoiło, co było dla nich nowe, a co dla nas jest czymś oczywistym.
Fot. Katarzyna Pośrednik
Proponujemy zatem podróż do świata fauny i flory polecając Państwa uwadze tytuły takie jak: ?Historya naturalna państwa zwierzęcego: atlas zoologiczny? (1884), ?Dziwy powietrza i wody? (1935), ?Zwierzęta epok ubiegłych? (1904) oraz ?Zmyślność i moralność roślin: zarys życia i obyczajów królestwa roślinnego? (1886). Inne pozycje, bardziej ogólne, próbujące zgłębiać tajemnice świata i cywilizacji to: ?Pogadanki o życiu i rozwoju ludzi przedhistorycznych czyli O tem, jak ludzkość ze stanu dzikości doszła do dzisiejszego ukształcenia? (1919), ?Budowa wszechświata? (1929), ?Przewroty we wszechświecie: w państwie gwiazd; w dziedzinie obłoków; w głębi ziemi? (1890). Jest też coś z humorem: ?Człowiek ustokrotniony: dzieje cywilizacji na wesoło? (1933). Kolejny zbiór składający się na nasz biblioteczny gabinet osobliwości to tytuły dotyczące historii nauki i ciekawostek naukowych. Warto tu wymienić: ?Walka nauki ze śmiercią? (1938), ?Łowcy mikrobów? (1937), ?Legendy geograficzne średniowiecza? (1927), ?Odkrycia geograficzne: zarys historyczny? (1938), ?Harce elektronów: popularny wykład o falach elektrycznych, o radiofonji i telewizji? (1930).
To tylko niewielka część tytułów, które przygotowaliśmy dla Państwa tym razem. Po więcej zapraszamy do linków poniżej. Mamy nadzieję, że zainteresują Państwa nasze biblioteczne propozycje. Zapraszamy do lektury!
Marzec 2023
Monika Kawa
- Bąkowski J., Historya naturalna państwa zwierzęcego: atlas zoologiczny z tekstem do nauki szkolnej i domowej, Wiedeń 1884. Online: https://cutt.ly/e81yhBW
- Burdecki F., Budowa wszechświata, Lwów 1929. Online: https://cutt.ly/W81svF4
- Bystroń J. S., Łańcuch szczęścia i inne ciekawostki, Warszawa 1938. Online: https://cutt.ly/84rayJq
- Carnegie D., Jak uszczęśliwiać innych i samemu być szczęśliwym? Poznań 19?. Online: https://cutt.ly/S81bhEs
- Carrel A., Człowiek, istota nieznana, Warszawa 1938. Online: https://cutt.ly/j4raIR7
- Chant C. A., Cuda wszechświata: łatwy wstęp do poznawania nieba, Warszawa 1931. Online: https://cutt.ly/P81mw3a
- Czekanowski J., Człowiek w czasie i przestrzeni, Warszawa 1934. Online: https://cutt.ly/A4rjaMn
- De Kruif P., Łowcy mikrobów, Warszawa 1937. Online: https://cutt.ly/d81cdI6
- De Kruif P., Pogromcy głodu, Warszawa 1927. Online: https://cutt.ly/p81cnrw
- De Kruif P., Walka nauki ze śmiercią, Warszawa 1938. Online: https://cutt.ly/681cOCP
- Dobrowolski A. B., Historja naturalna lodu, Warszawa 1923. Online: https://cutt.ly/y4rhCjk
- Dorsey G. A., Mechanizm życia ludzkiego, Warszawa 1937. Online: https://cutt.ly/R81d101
- Ejsmond J., Sztuka wymyślania, Warszawa 1927. Online: https://cutt.ly/i4rsTFv
- Enuma elis czyli Opowieść babilońska o powstaniu świata, Warszawa 1925. Online: https://cutt.ly/d4rkVeV
- Falb R., Przewroty we wszechświecie: w państwie gwiazd; w dziedzinie obłoków; w głębi ziemi, Warszawa 1890. Online: https://cutt.ly/h4rheT9
- Frisch K., Życie pszczół, Warszawa 1939. Online: https://cutt.ly/G4rsiIT
- Goldschmidt R. B., Wstęp do nauki o życiu, Warszawa 1936. Online: https://cutt.ly/t81kxZN
- Gricak M., Kwadratura koła w rozwoju historycznym, Lwów 1914. Online: https://cutt.ly/880gv6b
- Harrison J., Serca maszyn, Warszawa 1937. Online: https://cutt.ly/f80gZ3z
- Hawks E., Dziwy przyrody, Warszawa 1935. Online: https://cutt.ly/e81fj2y
- Hawks E., Dziwy powietrza i wody, Warszawa 1935. Online: https://cutt.ly/F80hLAG
- Kudławiec A., Odkrycia geograficzne: zarys historyczny, Lwów 1938. Online: https://cutt.ly/281yLTp
- Lityński M., Opowiadania z życia roślin, Kraków 19?. Online: https://cutt.ly/v81fL2Z
- Maeterlinck M., Inteligencja kwiatów, Lwów 1922. Online: https://cutt.ly/n81gbgc
- Malec S., Harce elektronów: popularny wykład o falach elektrycznych, o radjofonji i telewizji, Lwów 1930. Online: https://cutt.ly/x81v1Tp
- Munthe A., Księga o ludziach i zwierzętach, Warszawa 1934. Online: https://cutt.ly/V81pyZ6
- Olszewicz B., Legendy geograficzne średniowiecza, Kraków 1927. Online: https://cutt.ly/U81vfIr
- Popławska F., Pogadanki o życiu i rozwoju ludzi przedhistorycznych czyli O tem, jak ludzkość ze stanu dzikości doszła do dzisiejszego ukształcenia, Warszawa 1919. Online: https://cutt.ly/Z81lJO1
- Porębski E., Cuda techniki: cykl odczytów wygłoszonych przed mikrofonem polskiego Radja w 1929 roku, Warszawa 1930. Online: https://cutt.ly/L4rgoki
- Putek J., Mroki średniowiecza: obyczaje, przesądy, fanatyzm i okrucieństwa w dawnej Polsce, Kraków 1938. Online: https://cutt.ly/s81z4w0
- Rogowicz W., Historje do niczego niepodobne, Warszawa 1928. Online: https://cutt.ly/Q81nPAN
- Seignette A., Zwierzęta epok ubiegłych, Warszawa 1904. Online: https://cutt.ly/081gBqU
- Świtkowski J., Okultyzm i magja w świetle parapsychologji: z 9 tablicami, 62 ilustracjami oraz portretem autora, Lwów 1939. Online: https://cutt.ly/A81zl72
- Taylor J. H., Zmyślność i moralność roślin: zarys życia i obyczajów królestwa roślinnego, Warszawa 1886. Online: https://cutt.ly/k81hHDx
- Teodorowicz J. T., Zjawiska mistyczne i ich tłumaczenia, Poznań 1933. Online: https://cutt.ly/M81bXq5
- Tryumfy eksperymentu i jego granice: najwyższe napięcia elektryczne, najniższe temperatury, najmniejsze długości, tryumfy badania zjawisk atomowych, nieprzekraczalne granice poznania świata atomowego, Warszawa 1936. Online: https://cutt.ly/p81jX9h
- Van Loon H. W., Człowiek ustokrotniony: dzieje cywilizacji na wesoło, Warszawa 1933. Online: https://cutt.ly/G81tcta
- Vowles H., Człowiek i siły przyrody, Warszawa 1935. Online: https://cutt.ly/N81xTeo
- Wells H. G., Historja świata, Lwów 1924. Online: https://cutt.ly/i81xBrI
- Wojtowicz A., Obelść, obelnicy i prawo obelne, Warszawa 1930. Online: https://cutt.ly/t4rjNie
