Język polskiJęzyk angielskiJęzyk francuskiJęzyk ukraińskiJęzyk niemieckiJęzyk migowy
To zdumiewające, jak szybko memy stały się zjawiskiem. Ich znaczenie uwydatniają eseiści, ich wpływ na relacje międzyludzkie badają socjologowie, a politolodzy zastanawiają się, do jakiego stopnia memy wpływają na wybory, jeśli obietnice któregoś z kandydatów są szczególnie „memogenne”.

Trochę to zaskakujące, bo większość memów, to po prostu zdjęcia albo po amatorsku przysposobione kolaże z prymitywnym komentarzem. Ale zrobiony inteligentnie i dowcipnie, a potem wpuszczony do Sieci mem, działa jak muzyczny przebój. Jest powtarzany, przesyłany znajomym, pojawia się w rankingach, bywa przetwarzany i powielany w różnych wariantach.

Jak wszystko, literatura też bywa tematem memów, choć często jest wykorzystywana jako wygodna aluzja albo pretekst do wypowiedzenia nieliterackiej prawdy, czy choćby jako powód do żartu.

Przeszukiwałem Sieć w poszukiwaniu memów literackich i przytłaczająca większość z nich nie nadaje się nawet do obejrzenia – są głupawe i wulgarne. Ale zdarzają się też „arcydziełka” dowcipu i błyskotliwe pointy. Wybierałem je jak rodzynki z zakalca. Niewiele ich, ale są znakomite.

Wśród polskich memów literackich króluje, to oczywiste, Mickiewicz. Memotwórcy wykorzystują różne wizerunki wieszcza zabawnie i inteligentnie. Jak w zamieszczonym obok dziełku, wykorzystującym portret pędzla Walentego Wańkowicza „Mickiewicz na Judahu skale”. Poeta został tu wplątany w sytuację „koronawirusową”. Zwykle w taki właśnie sposób bywa w memach używana ikona polskiego piśmiennictwa. Wykorzystuje się zresztą nie tylko jego wizerunki, ale i „wdrukowywane” do pamięci uczniów jego skrzydlate słowa.

Czasem jednak memy dotyczą jego samego, jak ten, który przezabawnie komentuje nadzieje Mickiewicza na pomoc Francuzów dla zniewolonej Polski. Jest on ciekawy z jeszcze jednego powodu. Używa bardzo „memogennego” obrazka. Fotografia Diany Walker  z 1983 r. przedstawia zaśmiewających się z jakiegoś dowcipu: prezydenta Ronalda Reagana, wiceprezydenta George’a Busha, asystentów prezydenta, prokuratora generalnego i dwóch przedstawicieli mediów. W memach obcojęzycznych jest wykorzystywana nader często do różnych celów. U nas główny lokator Białego Domu i jego goście zmienili się we Francuzów i podkreślają iluzoryczność pragnień naszego wieszcza.


Ten i kilka innych świetnych memowych dowcipów, pośrednio lub bezpośrednio związanych z naszymi i obcymi pisarzami, znajdziecie Państwo w poniższej galerii. Dobrej zabawy! (Chociaż mem odwołujący się do „Mojej piosnki” Norwida nie jest wcale śmieszny, raczej publicystyczny.)