Język polskiJęzyk angielskiJęzyk francuskiJęzyk ukraińskiJęzyk niemieckiJęzyk migowy

 

Od 15 do 21 marca 2021 obchodzimy Światowy Tydzień Wiedzy o Mózgu, czyli święto mające na celu popularyzację wiedzy o mózgu i jego działaniu, zainicjowane przez amerykańskie stowarzyszenie Dana Alliance for Brain Initiatives w 1996 roku, a w Polsce obchodzone od 1999 roku.

Co daje umiejętność czytania? Czy lektura literatury pięknej różni się od lektury zwykłej wiadomości pocztowej? Czy można umieć pisać, ale nie umieć czytać? Odpowiedzi na te i inne pytania czekają na Was w specjalnej edycji ciekawostek!
  1. Nasze oczy nie wykonują linearnego ruchu podczas czytania. Zamiast tego wzrok skacze po tekście (stąd nazwa: ruchy skokowe), od czasu do czasu dokonując tzw. fiksacji – widzimy wtedy wyraźnie kilka liter, podczas gdy pozostała część tekstu jest zamazana. Dzięki temu nasz mózg szybciej odkodowuje informacje.
  2. Poszczególne litery niosą najwięcej formalnych wyróżników w swojej górnej połowie, dlatego nasz mózg jest w stanie relatywnie łatwo odtworzyć tekst złożony jedynie z górnej połowy wyrazów, a nie radzi sobie zbyt dobrze z dolną połową.
  3. Zanim skończymy czytać powieść, zapomnimy większość zawartych w niej informacji. Zamiast tego nasz mózg stworzy model wydarzeń i powiązań między bohaterami. Nie mamy na to wpływu, ale automatycznie pojawią się tam również informacje, których brak jest per se w tekście, np. domniemane motywacje postaci. Nazywamy to konkretyzacją.
  4. Za każdym razem, gdy czytamy utwór literacki, zapamiętujemy go inaczej ze względu na zewnętrzne i wewnętrzne okoliczności (np. miejsce, w którym czytamy, czy nasze osobiste doświadczenia). Psychologowie odkryli, że dłużej pamiętamy samo doświadczenie czytania niż to, co tak naprawdę przeczytaliśmy.
  5. Czytający beletrystykę są bardziej empatyczni i lepiej radzą sobie w sytuacjach społecznych niż inni ludzie. Wynika to z faktu, że czytanie na dany temat pobudza rejony mózgu odpowiedzialne za umiejętności z nim związane. W tym wypadku jest to tzw. teoria umysłu, czyli umiejętność zrozumienia, że każdy z nas posiada odrębny stan umysłu.
  6. Możliwa jest utrata umiejętności czytania bez utraty umiejętności pisania (chory nie potrafi przeczytać tego, co sam napisał). Zaburzenie czystej aleksji pojawia się w wyniku uszkodzenia dominującej (zwykle lewej półkuli mózg)u uniemożliwiającego powiązania danego dźwięku z prawidłowo rozpoznawaną literą.
  7. Czytanie może zmienić naszą pamięć o faktach. Fałszywa informacja zawarta w tekście literackim, nawet jeśli przeczy naszej wiedzy, zostaje przez nas zapamiętana i zwykle akceptujemy ją jako prawdziwą. Efekt ten jest obecny także w przypadku, gdy czytelnicy zostaną ostrzeżeni o możliwej dezinformacji.
  8. Czytanie literatury pięknej oraz maila to taki sam proces, jeśli wziąć pod uwagę podstawowe mechanizmy zachodzące w naszym mózgu. Różnica polega głównie na tym, że im bardziej złożony (np. zmetaforyzowany) tekst, tym więcej wysiłku mentalnego musimy włożyć w jego rozumienie.
  9. Czytanie to umiejętność angażująca wiele innych: od rozpoznawania wzorów do rozwiązywania problemów. Nawet jeśli nauczymy się czytać dopiero jako dorośli, wpłynie to znacząco na nasz mózg, w tym jego najstarsze ewolucyjnie części.
  10. Jesteśmy w stanie odczytać słowa z poperzstawainymi literami ze względu na to, że nasz mózg potrafi rozpoznać pary liter nawet wtedy, gdy dzieli je duża odległość, a także czyni przewidywania na temat słów, biorąc pod uwagę kontekst wypowiedzi.