WOLNOŚĆ BEZ BRATERSTWA

Karol Cyryl Modzelewski urodził się 23 listopada 1937 r. w Moskwie. Ukończył historię na Uniwersytecie Warszawskim, mediewista, profesor nauk humanistycznych, działacz opozycji w okresie PRL, senator I kadencji; odznaczony Orderem Orła Białego (1998).

Rachunek doświadczeń przedstawiony z osobistego punktu widzenia nosi
w znacznej mierze autobiograficzny charakter. Od klasycznej autobiografii
różni się on tym,  że jest selektywny: uwzględnia tylko to, co w istotny
sposób warunkuje moją działalność publiczną.
K. Modzelewski

Wszystko zaczęło się w Moskwie w okresie wielkich czystek, które dosięgły także członków rodziny autora. Biologicznego ojca osadzono w łagrze, ojczyma poddawano torturom na Łubiance.

Mimo indoktrynacji w sowieckim domu dziecka i szkole autor nie polubił jedynie słusznego ustroju. Szczególnie gdy mając siedemnaście lat, już w Polsce, dowiedział się jak potraktowano jego krewnych. Gwoździem do trumny okazał się pobyt autora we Włoszech, gdzie przekonał się jak kolosalne są różnice w życiu politycznym obu krajów.

Następne lata i działania to konsekwencja tych doświadczeń. Modzelewski opisuje dokładnie zdarzenia w których brał udział. A pozostałe na podstawie dostępnych dokumentów. Przeprowadza czytelnika przez kolejne etapy historii Polski z punktu widzenia obywatela, opozycjonisty, więźnia i historyka.

Wspomnienia zawierają momenty zabawne jak choćby wypowiedź doświadczonego funkcjonariusza Służby Bezpieczeństwa, który wypuszczał go na wolność po odsiedzeniu pierwszego wyroku: „Ech, panie Modzelewski, taką konspirację to wziąć i o dupę potłuc”.

Modzelewski opisuje życie w więzieniu i kilku współtowarzyszy niedoli, w tym Antka, który na czole miał wytatuowany napis: „W Polsce nie ma sprawiedliwości, panuje terror, fałsz i obłuda”. Bardzo zaangażowany w czasie powstania NSZZ „Solidarność”, wspomina ten czas wielkich nadziei na zmianę. A potem stan wojenny, który przetrącił w Polakach pragnienie samostanowienia o sobie i umiejętność solidarnego przeciwstawiania się złu. Przykładem na to jest, dokładnie przez Modzelewskiego opisany i skrytykowany, plan Balcerowicza.

Rozdziały poświęcone osobistym przeżyciom przeplatane są rozważaniami na różne tematy, jak równość, braterstwo, patriotyzm, rewolucja, sprawa żydowska.

To lektura dla czytelnika w każdym wieku. Pisana w gawędziarskim stylu, z dystansem, bez nacjonalistycznych fobii, nienawiści, czy rozgoryczenia – raczej ze smutkiem, że z trudem wywalczona wolność jest tak niedoskonała. W ubiegłym roku otrzymała literacką Nagrodę Nike.

Książka zawiera indeks osób i zdjęcia od dzieciństwa do czasów najnowszych.
IRENA BROJEK
Od urodzenia wrocławianka. Bibliotekarka z bogatą przeszłością (Politechnika, Szkoła Inspekcji Pracy, Dz.B.P., Uniwersytet, PWST, R.B.P, M.B.P.). Pomysłodawczyni i organizatorka kobiecej imprezy pod nazwą „dress-party”. Wykonuje i wystawia kolaże i wyklejanki. Miłośniczka książek, kina, kotów i osób z inteligentnym poczuciem humoru. Prowadzi interesujący blog: http://kotnagalezi1.blox.pl/html.