Język polskiJęzyk angielskiJęzyk francuskiJęzyk ukraińskiJęzyk niemieckiJęzyk migowy
XXVIII Giełda Książki Bibliotecznej – przegląd

Jak zwykle na pierwszy plan wysuwa się beletrystyka, obejmująca zarówno klasyczny kanon literatury, jak i utwory nowsze, rozmaite „czytadła”, książki docenione i nagrodzone w Polsce i na świecie, debiuty, adaptacje, przeróbki i wiele innych.

Wśród modnych kryminałów, thrillerów i sensacji znaleźć można nie tylko nazwiska od dawna znane, jak Robert Ludlum czy Agatha Christie, lecz również powieści Jo Nesbo czy książki autora „Chemii śmierci”, Simona Becketta. Oprócz tego popularni Harlan Coben, Dan Brown, a także pozycje zupełnie nietypowe, np. humorystyczne kryminały popularnej w Rosji Darii Doncowej (chociażby przepełniona żartami sytuacyjnymi „Żona mojego męża”, gdzie – inaczej niż w skandynawskich bestsellerach – trup ściele się gęsto). Na marginesie warto dodać, że Doncowa nazywana jest rosyjską Chmielewską, ale i niezapomnianej Chmielewskiej u nas nie zabraknie. Do tego mniej lub bardziej znane nazwiska z całej Europy, jak islandzki pisarz Arnaldur Indridason.

Nie mniej rozchwytywana jest fantastyka. W tym przypadku do zaproponowania mamy na przykład nieśmiertelnych: Stanisława Lema, Phillipa K. Dicka („Czy androidy śnią o elektrycznych owcach?”, „Raport mniejszości”), Williama Gibsona (twórcę cyberpunku, autora powieści „Neuromancer”), a w bardziej młodzieżowym stylu –będące wciąż na topie Stephenie Meyer (saga „Zmierzch”) i Trudi Canavan („Trylogia Czarnego Maga”). Z polskich twórców wymienić można m.in. Rafała Dębskiego, Dariusza Domagalskiego, Jakuba Ćwieka. Może zachęci Was antologia polskiej fantastyki pod redakcją Anny Kańtoch lub „Marsjanin” Andy’ego Weira (pierwowzór do filmu Ridleya Scotta o tym samym tytule). A może coś z pogranicznego gatunku horroru? Na sprzedaż wiele książek Stephena Kinga, ale i mniej znanych autorów – nam spodobał się „Zaułek potworów” pod redakcją Christophera Goldena, czyli zbiór opowiadań napisanych z punktu widzenia wszelkich mitycznych, baśniowych czy fantastycznych stworzeń znanych z popkultury.

Trochę na drugim biegunie znajdują się książki obyczajowe czy oparte na faktach. Z tzw. „życiowych” pozycji polecamy znane i lubiane teksty Lori Lansens („Opowieść żony”), Helen Brown („Koty i córki”) oraz Gabrielle Zevin („Między książkami”), którym z pewnością nie brakuje dystansu do świata i do siebie. Za niemalże kultowego można chyba uznać Paulo Coehlo, ale warto poświęcić też trochę czasu na czytanie opisów wydawniczych umieszczonych na książkach, których autorzy niekoniecznie są nam znani. My wybraliśmy np. „Porzuconą żonę” Natashy (Pang-Mei) Chang, opisującą historię pierwszej chińskiej rozwódki, żony znanego poety Hsu Chih-mo oraz powieść laureata nagrody Pulitzera Johna Darntona „Spisek Darwina”, która próbuje odpowiedzieć na pytania o niejasności związane z biografią tego wielkiego naukowca.

Wspomnieliśmy o młodzieżowym stylu, rozwińmy więc także i ten wątek. Wśród giełdowych książek jest też całkiem sporo literatury dla najmłodszych, trochę starszych i prawie dorosłych. W pierwszej kategorii wyróżnić można teksty-legendy autorów takich jak Astrid Lindgren, Juliusz Verne czy Kornel Makuszyński oraz pozycje nowsze, m.in. francuską konkurencję dla Harry’ego Pottera, czyli sagę o Tarze Duncan autorstwa Sophie Andouin Mamikonian; kryminalną serię sygnowaną nazwiskiem Alfreda Hitchcocka „Przygody 3 Detektywów”, do której teksty tworzą różni pisarze oraz książki o Julku i Mai polskiej neurolożki Ałbeny Grabowskiej-Grzyb. Dla nieco bardziej doświadczonych czytelników: powieśći Kate Brian („Poza zasięgiem”, „Impreza zamknięta”, „Megan przewodnik po chłopcach”, „Księżniczka i żebraczka”), Caroline Pitcher („Nie da rady bez czekolady”) czy Sue Townsend, autorki znanej na całym świecie serii o Adrianie Mole’u, i wiele, wiele innych.

Romanse to znów znane nazwiska: Danielle Steel („Album rodzinny”, „Światło moich oczu”, „Wszystko najlepsze”, „Kalejdoskop”) czy Cecelia Ahern ( „PS. Kocham Cię”) mają rzesze fanów na całym świecie. Można też cofnąć się nieco w czasie i wrócić do książek Jane Austen czy „Wichrowych wzgórz” Emily Brontë albo spróbować czegoś zupełnie odmiennego i nieoczywistego, np. sięgając po „Grzeszną miłość” Cornella Woolricha, czyli thriller erotyczny i zarazem klasyk czarnego kryminału. Oprócz tego powieści przez duże „P”, na przykład „Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki” Maria Vargasa Llosy.

Skoro mowa o uznanych twórcach, warto wspomnieć o klasyce, obejmującej utwory od starożytności aż do XX wieku. Są więc sztandarowe utwory z różnych literatur narodowych, dla przykładu: „Don Kichot” Miguela de Cervantesa, „Kubuś fatalista i jego pan” Denisa Diderota, utwory Shakespeare’a (choćby „Wieczór trzech króli” w przekładzie Barańczaka), „Katedra Marii Panny w Paryżu” Victora Hugo, „Zbójcy” Friedricha Schillera, „Woja i pokój” Tołstoja. Balzac, Goethe, Boccacio, Camus, Dickens, Dostojewski – właściwie trudno znaleźć nazwisko którego by nie było. Jeśli interesuje Was bardziej współczesna literatura, być może zdecydujecie się na zakup książek Umberto Eco, Vladimira Nabokova, Franza Kafki czy Samuela Becketta. Oprócz tego mnóstwo autorów żyjących, których teksty warto znać, m.in. laureatka literackiej nagrody Nobla z 2007 roku Doris Lessing, wielokrotnie wyróżniana Ludmiła Ulicka czy jeden z najpoczytniejszych francuskojęzycznych pisarzy Éric-Emmanuel Schmitt.

Czytelnicze wędrówki po świecie można też potraktować bardziej dosłownie i zajrzeć do literatury podróżniczej lub – odchodząc od beletrystyki – przewodnika. Szczególnie interesujące wydają się książkowe serie „Podróże marzeń“ i National Geographic (a tam np. Niemcy, Szwajcaria, Meksyk, Chorwacja, Włochy, Turcja, Egipt, Japonia). Są też pozycje poświęcone Polsce, na przykład subiektywny przewodnik Roberta Makłowicza i Stanisława Mancewicza pt. „Zjeść Kraków”. Oprócz tego piękne albumy Reader’s Digest Explore America czy czasopismo National Geographic.

Jeśli jednak rzeczywiście planujecie wyjazd za granicę, być może Waszą uwagę przyciągnie literatura w językach obcych. Największy wybór dotyczy języków angielskiego, francuskiego oraz niemieckiego, ale znaleźć można też rosyjski, grecki czy węgierski. Jest literatura piękna (np. Wilbur Smith, Allen Weir, Tomasz Mann, Peter Handke, Rainer Maria Rilke) oraz materiały dydaktyczne, np. słowniki – od wydań obrazkowych przeznaczonych dla dzieci po specjalistyczne (prawnicze, techniczne, chemiczne, przyrodnicze, choćby „Concise Veterinary Dictionary” Oxford Science Publications czy „Polsko-rosyjski słownik handlowy” PWN).

Z publikacji edukacyjnych dostępnych w języku polskim do wyboru lektury z opracowaniami, repozytoria, podręczniki i leksykony, które mogą okazać się pomocne zarówno dla uczniów, jak i studentów. Dla przykładu na poziomie licealnym znaleźć można „Epoki literackie” pod redakcją M. Cieńskiego, T. Żabskiego, M. Ursela (związanych z Uniwersytetem Wrocławskim) czy „Jak czytać wiersze” Marty Tomczyk, a także inne książki z serii Trener. Są tam definicje, streszczenia, zadania do samodzielnego wykonywania, kontekstowe informacje, słowniczki itd. Oprócz tego mnóstwo książek specjalistycznych z różnych dziedzin wiedzy.

W przypadku literaturo- i językoznawstwa uwagę przyciągają m.in. „Wypisy z polskiej krytyki literackiej XX wieku” pod redakcją M. Wyki z tekstami Witkacego, Miłosza, Szymborskiej Lema czy Gombrowicza, czasopismo „Język a kultura” pod redakcją J. Anusiewicza i F. Nieckuli, teksty Chomsky’ego, historie literatur, monografie. W filozofii, psychologii i religioznawstwie natrafić można nie tylko na różne wydania Biblii czy książki poświęcone świętym, ale też publikacje dotyczące rozwoju duchowego i psychicznego człowieka od tych poważnych (np. traktująca o samobójstwie „Myślę, więc nie jestem” Anny Pliszki) do rozrywkowych (np. „Y: o pochodzeniu mężczyzny” Steve’a Jonesa). Prawo, ekonomia i polityka to nie tylko podręczniki, testy na aplikację oraz kompedia wiedzy, ale też fabularyzowane książki, jak „Tajemnice mijającego wieku” w dwóch tomach, w których autor – Nikołaj Zieńkowicz – prezentuje nowe ujęcie niektórych epizodów z historii ZSRR i demonstruje zakulisowe działania władzy. Medycyna i nauki przyrodnicze mieszczą w sobie publikacje na temat chorób, seksuologii, mikrobiologii, botaniki; są też atlasy i repozytoria („Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych” pod red. F. Kokota, „Patofizjologia” S. Maślińskiego i J. Ryżewskiego, „Słownik mikrobiologii lekarskiej” L. Jabłońskiego). Historyczne książki to pełen przekrój epok i narodów: od , „Starożytnej Grecji” Thomasa R. Martina do „Polowania na Hitlera” Rogera Moohouse’a. Znaleźć można też pozycje związane z bieżącymi wydarzeniami, np. „Blog z Bagadadu” Salama Paxa.

Dla zainteresowanych nie tyle konkretnymi dziedzinami, co osobami, zajmujące mogą okazać się biografie i monografie. Można poczytać o rozmaitych osobistościach, sławnych postaciach, skandalistach czy wielkich twórcach, m.in. Liszcie, Strawińskim, Hemingwayu, Virginii Woolf, Ewie Demarczyk, Lili Brik, a nawet Harrym Houdinim czy Serge’u Gainsbourgu. Z ciekawostek warto wspomnieć o książce Ireneusza Pawlika „Parada Blagierów. Najsłynniejsze mistyfikacje”, czyli galerii sławnych osób, które popularność zyskały poprzez mniejsze i większe oszustwa, jak np. Karol May, Pola Negri czy Agatha Christie.

Poszerzanie horyzontów to nie tylko zdobywanie nowej wiedzy o świecie, lecz również samorozwój. Polecamy poradniki! Znaleźć można książki na tematy związane z rodziną („Szczęśliwa rodzina – 25 zasad rodzicielstwa”, „Zjedz zupkę i bądź cicho!”, „Nić porozumienia. Jak rozmawiać z nastolatkiem”), zdrowiem psychicznym i fizycznym („Moc pozytywnego myślenia”, „Poradnik grubaski”, „Pamięć doskonała w 10 dni”,), majsterkowaniem („Zrób to sam. Nowoczesny poradnik majsterkowicza”), modą (Trinny & Susannah, „Księga kobiecych sylwetek”), a nawet sztuki robienia dobrego wrażenia („Ciekawostki naukowe, czyli czym zabłysnąć w towarzystwie”). Ponadto przepisy kulinarne, zasady savoir-vivre’u czy wskazówki dotyczące wystąpień publicznych.

Jeśli poradniki okażą się niewystarczające, jako receptę na rozterki egzystencjalne proponujemy coś z poezji, szczególnie utwory sławnych Polaków: „Zimy i podróże” Stanisława Barańczaka w serii Lekcja literatury z Antonim Liberą, debiutancki tomik Tadeusza Różewicza „Niepokój”, „To” Czesława Miłosza czy teksty Ewy Lipskiej. Poprawić humor może zbiór „Kiedy mię Wenus pali. Staropolskie wiersze swawolne, wszeteczne i niezawstydne”.

Wreszcie na Giełdzie pojawiają się różnorodone czasopisma, m. in. „Żagle”, „Arecheologia”, „Odra”, „Dom & Wnętrze”, „Twój Maluszek”, „Sens – Psychologia dla Ciebie”, „Auto, Moto, Sport”, „Bliżej Przedszkola”, „Kalejdoskop Losów”, „Joy”. Widać więc, że i tutaj każdy znajdzie coś dla siebie.

Wśród filmów są propozycje dla dzieci („Shrek”, El Cid – Legenda o mężnym rycerzu”, „Artur i minimki”); polskie hity („Killerów 2-óch”, „Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy”, „Ogniem i mieczem”), a także produkcje zagraniczne – od romansów („Zakochany Nowy Jork”) przez dramaty (oskarowe „Transamerica”) do thrillerów („Uprowadzona” z Liamem Neesonem w roli głównej). Trafić można również na ekranizacje znanych powieści (np. „Annę Kareninę” Bernarda Rose’a).

Muzyka to soundtracki z filmów i seriali („Coraline”, „Divine Secrets of the Ya-Ya Sisterhood”, „Miasto Boga”, „Ally McBeal”), polscy przedstawiciele różnych gatunków, np. Krzysztof Krawczyk („Psalmy Dawidowe”), Rebeka („Davos”), Voovoo („7”), Soyka/Piaseczny („W blasku światła”), ale też płyty zagraniczne. Fanom ostrych brzmień sugerujemy sięgnięcie po Megadeth czy Anthrax, a miłośnikom jazzu Louisa Armstronga. Ponadto w tym roku szczególnie szeroki wybór dotyczy muzyki poważnej. Od oper („Traviata”, „Tosca”, „Otello”) przez symfonie Bacha i Mozarta do utworów na skrzypce czy organowej i religijnej. Kupić można najróżniejsze wydania z książeczkami.