Przeznaczenie i wybory w nowej powieści Brit Bennett

Brit Bennett, amerykańska pisarka. Urodziła się (1990) i wychowała w Kalifornii Południowej. Ukończyła Uniwersytet Stanforda, a dyplom magistra sztuk pięknych w dziedzinie literatury pięknej uzyskała na Uniwersytecie Michigan. W 2014 roku zdobyła Nagrodę Hurston/Wrighta dla ciemnoskórych pisarzy w wieku studenckim. Jej debiutancka powieść „Matki” była bestsellerem New York Timesa (w Polsce ukazała się w 2017 r. nakładem Wydawnictwa Albatros). Eseje Britt Bennett publikują, m.in. w „The New Yorker”, „The New York Times Magazine”. (źródło: https://britbennett.com/)

Książka Brit Bennett Moja znikająca połowa to niezwykła opowieść o losach kilku pokoleń kobiet, które wiąże rodzinna tajemnica. W niewielkiej miejscowości na południu USA, której nie ma nawet na mapach, mieszkają jedynie czarnoskórzy, jednak wyróżnia ich niezwykle jasna skóra. W społeczności tej istnieje swoiste tabu –  jego przedstawiciele dbają o to, aby każde kolejne pokolenie miało coraz jaśniejszą karnację. Dlatego jakiekolwiek związki z ciemnymi czarnoskórymi są surowo zakazane. W latach 50. na świat przychodzą tam dwie bliźniaczki, początkowo są nierozerwalne, stanowią swoje odbicie, a jednak różnią się od siebie diametralnie. Stella kocha matematykę, jest rozsądna i zorganizowana, natomiast Desire jest porywcza, spontaniczna i zbuntowana. W pewnym momencie Stella postanawia na zawsze pożegnać się przeszłością i zaczyna zupełnie nowe życie, w którym na nowo musi również stworzyć samą siebie. W końcu  jednak wzajemnie skrywane sekrety wychodzą na jaw, a dotychczasowy ład w życiu bohaterek zostaje zachwiany. Tajemnica z przeszłości może zostać odkryta w jednym momencie, a misternie konstruowana przez Stellę rzeczywistość zostaje zagrożona.


Wydawnictwo Agora, 2020

Autorka dotyka bardzo wielu ważnych tematów, takich jak: rasizm, transseksualizm, przemoc wobec kobiet, wskazuje na wciąż istniejące problemy związane z nierównościami na tle społecznym, ekonomicznym, ale również płciowym. Bardzo trafnie zwraca uwagę na zakłamanie tzw.  białej klasy wyższej,  a zło – w tym wypadku rasizm – dokonuje się tu w drogich, białych rękawiczkach. Bo przecież wykluczanie społeczne, konserwatyzm, upodobanie do stałości, nawet kosztem drugiego człowieka, nie jest przecież ani trochę podobne do działań Ku Klux Klanu. Nie przesadzajmy!

Brak tolerancji, o której tak wiele jest w tej książce, nieustannie zasadza się wokół  uprzedzeń oraz strachu przed byciem innym. Innym niż wszyscy ci, którzy chcą być tacy sami. Jest to wspólna cecha zarówno mieszkańców Głębokiego Południa, jak i opisanych w powieści przedstawicieli kalifornijskiej elity. Pierwsi nie chcą utożsamiać się z białymi, ale żyją w uprzedzeniu do czarnych, mających ciemniejszą od nich samych skórę. Ostatni nie są w stanie zaakceptować jakichkolwiek zmian oraz odstępstw od ustalonych norm i reguł, których główną zasadą jest gra pozorów oraz niewyróżnianie się.

Stella miała szansę całkowicie zmienić swoją tożsamość, a ta możliwość wiązała się z ucieczką przed własną historią. Jednak czy można uciec od samego siebie? Brit Bennett zadaje istotne pytanie o to, czy więzy krwi, konkretne pochodzenie, mogą mieć wpływ na to, kim jesteśmy. Czy istnieje jakiś wybór, czy w ogóle możliwe jest stawanie się?  Czy nowy/a  Ja  może stanowić rzeczywiście efekt indywidualnych decyzji, doświadczeń oraz wyrzeczeń, czy raczej jedynie przeznaczenia, ślepego trafu?

Odmienność rozumiana jako coś gorszego, rodzi nienawiść, buduje w uciśnionej osobie przekonanie o byciu wyrzutkiem. Wszystkie przedstawione bohaterki próbują odnaleźć siebie, jedne próbują się dopasować, inne w desperackim akcie buntu stają na przekór oczekiwaniom bliskich.

 W powieści udało się zawrzeć indywidualne historie, które poruszają, a przez osadzenie ich w tak wyrazistym kontekście, stają się jeszcze bardziej wiarygodne i bliskie czytelnikowi. Proza Brit Bennett wciąga, ale przede wszystkim zmusza do dyskusji, nawet jeżeli nie zawsze jest ona wygodna.
Monika Knap, urodzona wrocławianka i lokalna patriotka, bibliotekarka, absolwentka Etnologii i Antropologii Kulturowej, Archeologii oraz Konserwacji Zabytków Drewnianych. Obszar zainteresowań: antropologia współczesności, antropologia rzeczy, współczesne rzemiosła, historia meblarstwa i designu, teoria kultury. Miłośniczka książek i klasyków filmowych, właścicielka psiego adopciaka.? Recenzowana powieść jest w naszych zbiorach.